Początek kościoła Najświętszej Marii Panny, najwybitniejszej budowli sakralnej Elbląga sięga XIII wieku. W 1238 r. mistrz Zakonu Krzyżackiego, Hermann Balk wystawił dokument fundacyjny, zezwalający dominikanom przybyłym do Polski na osiedlenie się w Elblągu. Otrzymali parcelę pod budowę klasztoru, a w 1246 roku mistrz Zakonu Krzyżackiego Henryk von Hohenhole wydał zezwolenie na budowę ceglanego kościoła bez wieży. Budowę rozpoczęto po 1246 r. zaczynając od obecnego prezbiterium (chóru), zakrystii oraz dwóch niewielkich pomieszczeń. Pod koniec XIII wieku powstał korpus kościoła. W XIV wieku wybudowano południową nawę kościoła. Krużganek otrzymał sklepienia przeskokowe – typowe dla architektury krzyżackiej. Zakończono budowę klasztoru, o którym zachowały się jedynie bardzo skąpe wzmianki historyczne.

Wiadomo dzisiaj o zaskakująco dużej liczbie elbląskich ludzi nauki, parających się historią. Wartość pozostawionych przez nich opracowań jest bardzo różna, znajdują się wśród nich również i cenne, albo ze względu na swoją treść albo ze względu na fakt, iż starsze źródła na których bazują zaginęły. Początki elbląskiej historiografii przypadają na czasy reformacji. Do działających wówczas historyków należy Alexander von Alexwangen, autor Elbinger Chronik für die Jahre 1519 - 1526 i rzeczywisty prekursor elbląskiej historiografii. Christoph Falk – 1546 nauczyciel w Elbląskim Gimnazjum, 1571 zatrudniony jako geodeta biskupa warmińskiego Marcina Kromera. Zasłużył się jako autor wierszowanej Pochwały miasta Elbląga, choć wartość artystyczna utworu nie jest duża.

Na samym początku warto zastanowić się nad wartością poznawczą, jaką prezentują teleksy wysyłane z Komitetu Wojewódzkiego PZPR w Elblągu do Komitetu Centralnego partii . Z całą pewnością są to źródła, które w suchy, szablonowy i systematyczny sposób (w najgorętszych dniach wysyłane były nawet co godzinę) dostarczają wielu bardzo szczegółowych informacji. Nie znaczy to jednak, że są one w pełni dokładne.

Protoplastą rodziny Fuscsów był Marek Fuchs, od 1586 r. obywatel Elbląga. Michał Bogumił Fuchs (Michael Gottlieb) syn Samuela Bogumiła – sekretarza i rajcy miejskiego urodził się 19. X 1758 r.w Elblągu. Matka jego była Eleonora Agata Lange. Ukończył Gimnazjum Elbląskie. W latach 1777 – 1780 studiował teologię, po czym wrócił do rodzinnego miasta, a następnie odbył podróż do Getyngi i innych miast niemieckich.W 1782 r. został nauczycielem, a wkrótce (przed 1790r.)profesorem Gimnazjum Elbląskiego. Po A. Grübnauu w 1821 r. przejął pieczę nad Archiwum Miejskim w Elblągu. Jego zadaniem było uporządkowanie rękopisów, a także rejestracja dokumentów na ratuszu i w Domu Przemysłu.

Maksymilian Toeppen urodził się 4 kwietnia 1822 r. w Królewcu, jako syn pruskiego urzędnika. Od 1830r. uczęszczał do szkół w Królewcu a w 1839 rozpoczął studia uniwersyteckie. Studiował nauki klasyczne, filozoficzne i historyczne. W 1843 ukończył studia doktoryzując się z języka łacińskiego. Zyskał też uprawnienia do nauczania. W latach 1845 – 1848 pracował jako nauczyciel w Królewcu. W 1847 r. habilitował się z zakresu historii Prus i jako tzw. Docent prywatny rozpoczął wykłady na Uniwersytecie Królewieckim. Od 1848 r. uczył w gimnazjum elbląskim, a następnie w latach 1850-1854 w Poznaniu.

Bruno Thomas Satori – Neumann urodził się w 1886 r. w Briesen w rodzinie urzędniczej. W 1887 jego rodzina osiedliła się w Elblągu. Szkołę średnią ukończył w Elblągu . W 1907 r. podjął studia techniczne (geodezja) w Berlinie, które przerwał po roku dla filozofii, germanistyki i historii sztuki. Interesował się także teatrem. W 1919 r. doktoryzował się na podstawie pracy Die Frühzeit des Weimarischen Hofteaters unter Goethes Leitung 1791-1798. (Wczesny okres weimarskiego teatru dworskiego pod kierownictwem Goethego). Praca ta przyniosła mu rozgłos i uznanie.

Edward Carstenn urodził się w 1886 r. w Elblągu. Jego ojciec był kantorem w kościele NMP w Elblągu, matka – nauczycielką. Uczęszczał do szkół średnich w Berlinie i Elblągu. Po zdanej maturze podjął studia historyczne na uniwersytecie w Kiel i Królewcu, uwieńczone w 1909 r. na podstawie rozprawy o ustroju Elbląga w czasach Rzeczypospolitej doktoratem. Po ukończeniu studiów pracował w szkolnictwie – w Bydgoszczy, Gdańsku i Elblągu. W utworzonej w 1926 r, Akademii Pedagogicznej w Elblągu jako docent, a następnie profesor (1928) prowadził zajęcia z historii i metodyki nauczania historii. W 1942 r. habilitował się na Uniwersytecie Królewieckim z zakresu historii średniowiecznej i nowożytnej.

Dziś nikt nie wyobraża sobie Elbląga bez turniejów tańca, imprez kulturalnych o tematyce tanecznej, aby nie było EKT „Jantar”. Często mówi się, ze „Elbląg tańcem stoi”. To prawda. Przez 20 lat klub objął swoja działalnością ponad 12 tysięcy elblążan, zarówno młodszych, jak i starszych. Początek drogi do tanecznego sukcesu to kurs tańca towarzyskiego. Pierwszy taki kurs odbył się w lutym 1986 roku.

Zespół Pieśni i Tańca „Ziemia Elbląska” na stałe wpisał się w kulturalny "krajobraz" miasta, od wielu lat jest ambasadorem Elbląga na całym świecie. Historia zespołu sięga 1978 roku - wtedy to rozpoczął on działalność pod kierownictwem artystycznym nieżyjącego już Czesława Kujawskiego, który przez blisko 25 lat był jego kierownikiem artystycznym. Od początków swego istnienia Ziemia Elbląska była reprezentantem Elbląga w kraju i poza jego granicami. Odegrała i nadal odgrywa znaczącą rolę w podtrzymywaniu tożsamości kulturalnej mieszkańców Elbląga i okolic.

"Dni Elbląga" –coroczne święto miasta. Impreza łącząca historię Elbląga z jego współczesnością. Podczas obchodów odbywają się między innymi: koncerty plenerowe znanych polskich gwiazd, otwierane są nowe wystawy plastyczne i fotograficzne, prezentowane są popularne spektakle teatralne, festyny rekreacyjne i pokazy sztucznych ogni.