Ignatz Grunau

Artykuł, jak sam tytuł wskazuje dotyczy Ignatzego  Grunaua, elbląskiego przedsiębiorcy i prekursora kas chorych. Urodził się on 4 maja 1795 r. w Braniewie. Szybko jednak przeprowadził się do Elbląga, gdzie rozpoczął działalność, początkowo handlową, później przemysłową. Gruntu wpisał się w historyczny moment Elbląga, w którym następuje przejście z miasta typowo handlowego w miasto przemysłowe i kapitalistyczne. Był on właścicielem młynów i spichlerzy, olejarni i browarów, prekursorem stosowania maszyn parowych w swoich zakładach produkcyjnych. Inicjował elbląską żeglugę parową. Angażował się w życie społeczne i kulturalne miasta. O wyjątkowości tego człowieka stanowi jednak przede wszystkim fakt, że był on prekursorem pracowniczych kas chorych nie tylko w Elblągu, lecz także w całym państwie pruskim. Pierwszą swoja kasę założył 1 marca 1836 roku. W okresie największej prosperity skupiała ona 661 członków. Było to dzieło ze wszech miar nowatorskie, pionierskie i wyjątkowe. Dotyczyło bowiem nie tyle kas branżowych czy czeladniczych, lecz obejmowało swoim zasięgiem wszystkich zatrudnionych i potrzebujących opieki oraz osłony socjalnej. Jako normę obligatoryjną dla wszystkich fabryk i przedsiębiorstw, po raz pierwszy w Europie, wprowadzono je na terenie Państwa Pruskiego 17 listopada 1881 roku. Później pojawiają się w Austrii. W rozwiniętej industrialnie Anglii czy prospołecznej i socjalnej Francji dopiero na początku dwudziestego wieku. Ignatz Grunau stosował je siebie prawie pięćdziesiąt lat wcześniej! I już tylko ten fakt zasługuje na uwagę i szczegółową analizę.

Andrzej Kilanowski