Ludność Elbląga w latach 1772-1815

Lata 1772-1815 to okres wzrostu liczby mieszkańców miasta. Ludność Elbląga zwiększyła się w tym czasie prawie o 52 %. Wzrost liczby mieszkańców miasta odbywał się nierównomiernie i wskazywał znaczne wahania. Znaczny ubytek mieszkańców Elbląga odnotowano w latach 1776-1778, co było następstwem panującej w tym czasie w mieście zarazy. Szczególne dla Elbląga okazały się lata wojen napoleońskich; w tym czasie liczba jego mieszkańców zmniejszyła się o ponad 12 %.
Liczne mieszkańców miasta w omawianym czasie kształtowały następujące czynniki: ogólna koniunktura gospodarcza Elbląga i wzmożony ruch budowlany, który powodował napływ kupców, rzemieślników i robotników, przyrost naturalny oraz popierane przez władze pruskie i miejskie osiedlanie się ludności żydowskiej.
Z Zachowanych w Archiwum Państwowym w Gdańsku sprawozdań superintendenta elbląskiego z lat 1772-1815 wynika, iż zgony do 10 roku życia stanowiły prawie 50% ogółu zgonów. Kolejnym progiem dziesiątkującym ludzkie istnienia były lata po pięćdziesiątym roku życia. W okresie wojen napoleońskich odnotowano większą niż w poprzedzających je latach umieralność wśród ludności dorosłej (20-60 lat).
W parafiach w obrębie murów miejskich dla całego omawianego okresu odnotowano ujemny przyrost naturalny. Wykazany wzrost w latach 1772-1815 liczby mieszkańców Elbląga odbywał się więc głównie dzięki napływowi ludności z zewnątrz.
W elbląskich parafiach wiejskich liczba urodzeń była wyższa od liczby zgonów.
Choroby zakaźne i dróg oddechowych były przyczynami ponad 40% zgonów. "Wysoka gorączka" powodowała kolejne 11 % ogółu zgonów. Choroby wieku dziecięcego były przyczyną ponad 6% zgonów. Niewielkie żniwo w omawianych latach zbierały choroby układu pokarmowego, nieszczęśliwe wypadki, czy powikłania związane z porodem i połogiem. Puchlina wodna i słabość starcza – łącznie- były przyczyną ponad 12% zgonów.

Andrzej Groth