Kanał Oberlandzki

Kanał Elbląski czyli oberlandzki
Kanał Elbląski (zwany też oberlandzkim przed wojną, a
ostródzko-elbląskim po wojnie) to jedyne dziś takie rozwiązanie
hydrotechniczne na świecie.

PIOTR PŁACZKOWSKI

TRAVELPHOTO

Pochylnia Oleśnica
TRAVELPHOTO

Kanał w Całunach
PIOTR PŁACZKOWSKI

Oryginalność polega na tym, że statki pokonują prawie stumetrową
różnicę poziomów na długości 9,6 km. Dzieje się tak dzięki systemowi
dwóch śluz i pięciu pochylni.
Statki pokonują pochylnie, jadąc na kolejowych platformach ciągniętych
po szynach przez wyciągarki linowe napędzane wyłącznie siłą wody.
Przypomina to wchodzenie i schodzenie po schodach.
Kanał zaprojektował inżynier Jakob Georg Steenke na początku XIX w.
Budowa trwała rekordowo krótko - osiem lat. Otwarcie nastąpiło w 1860
r. Trasa z Ostródy do Elbląga liczy 82 km, a z odnogami Ostróda -
Iława, Ostróda - Stare Jabłonki oraz Miłomłyn -Iława -130 km.
Kanał działa prawie nieprzerwanie od otwarcia. Do 1912 r. odbywał się
nim wyłącznie transport towarowy barkami i parowcem. Przewozy
turystyczne rozpoczął miejscowy armator Adolf Telzlaff. Od 1927 r.
regularne rejsy turystyczne wykonywały dwa statki pasażerskie.
Od 1992 r. armatorem na kanale jest samorząd Ostródy. Rejsy wykonuje
komunalna spółka Żegluga Ostródzko-Elbląska. W ostatnich latach flota
przewozi kanałem ok. 50 tysięcy turystów rocznie. Pochylnia Buczyniec
Pierwsza pochylnia za Ostródą. Z daleka widać wielkie pomalowane na
niebiesko i zielono koła napędowe mechanizmu przetaczania wózków. Pół
kilometra statek płynie po łące, pokonując różnicę poziomów 21,5 m. W
Buczyńcu mieści się małe muzeum kanału, można obejrzeć maszynerię
poruszającą cały mechanizm. Na zachodnim brzegu stoi obelisk poświęcony
J.G. Steenke. Pochylnia Oleśnica
Tutaj statki pokonują największą różnicę poziomów 24,5 m i to na
najkrótszym odcinku 350 m. Stojąc na statku, zjeżdżamy więc stromo w
dół lub mozolnie i ostro pniemy się pod górę. Pochylnia Jelenie
Budka w polu, gdzie woda uruchamia dzwonek, gdy tylko statek czy jacht
zbliża się do ogromnych kół. Dyżurny dróżnik nie może zasnąć.
Pokonywaniu łąki przez statki przyglądają się często ludzie stojący na
pobliskim moście drogi Pasłęk-Dzierzgoń. Pochylnia Całuny
Najbliżej stąd do jeziora Drużno, gdzie głośno od ptasich nawoływań.
Zalegający na dnie płytkiego jeziora muł z gnijących roślin wytwarza
gaz błotny (metan), który powoduje występowanie rzadkiego zjawiska tzw.
błędnych ogni. W odnodze przy pochylni czasami parkują statki Żeglugi
Ostródzko-Elbląskiej. Elbląg
Po 11 godzinach rejsu czas zejść na ląd. Nabrzeże w Elblągu znajduje
się tuż przy odbudowanym dopiero w ostatnich latach starym mieście. Nad
rynkiem góruje strzelista 95-metrowa wieża gotyckiej katedry św.
Mikołaja. Maszynownia kanału
W pomalowanym na czerwono ceglanym budynku wielkie koła zamachowe
napędzane wodą wprawiają w ruch platformy ze statkami, a te
zabezpieczone linami zgrabnie jadą po szynach. Żadnych spalin, smrodu i
zanieczyszczeń.
Rzeczpospolita