Max Reimann – działacz komunistyczny i polityk niemiecki

Urodził się 31.10.1898 w Elblągu jako syn kelnera. W latach 1904-1912 uczęszczał do elbląskiej szkoły powszechnej (Volksschule), po jej ukończeniu pracował w zakładach Schichaua jako nitowacz. W 1913 r. przystąpił do Socjalistycznej Robotniczej Młodzieży (Sozialistische Arbeiterjugend). Zmobilizowany w pierwszej wojnie światowej, w 1916 r. przystąpił do Związku Spartakusa - organizacji zrzeszającej niemieckich zwolenników marksizmu, która w styczniu 1919 usiłowała dokonać przewrotu komunistycznego. Następnie Reimann zaangażował się w tworzenie Komunistycznej Partii Niemiec (KPD), która miała kontynuować działalność Związku.
W 1920 wyemigrował do Zagłębia Ruhry, co zapewne podyktowane było zastojem elbląskiego przemysłu stoczniowego w wyniku pierwszej wojny światowej i ustaleń politycznych, będących jej rezultatem. W latach 1920-1928 pracował w Ahlen jako górnik, prowadząc jednocześnie aktywną działalność polityczną (m. in. redagował gazetę). W trakcie fali górniczych strajków, do których doszło w 1921 za Reimannem wysłano list gończy jako za podejrzanym o pobicie górników, nie chcących przyłączyć się do strajku.
Po zdelegalizowaniu Komunistycznej Partii Niemiec w 1923 Reimann, podobnie jak wielu innych komunistów, został aresztowany przez miejscową policję, jednak udało mu się wraz z towarzyszami zbiec z więzienia poprzez wykonany podkop.
W 1929 Max Reimann został sekretarzem KPD w okręgu Hamm, a trzy lata później sekretarzem Rewolucyjnej Opozycji Związkowej - Revolutionäre Gewerkschafts-Opposition (RGO).
Od 1933 działał w podziemiu z ramienia nielegalnej KPD w opozycji antyhitlerowskiej (m. in. agitował podczas akcji propagandowej, poprzedzającej plebiscyt w Zagłębiu Saary w 1935 r.) W tym samym roku Reimann wyemigrował do Moskwy, gdzie brał udział w siódmym kongresie Kominternu. Za granicą nawiązywał kontakty z niemieckimi emigrantami o komunistycznych przekonaniach, osiadłymi w Pradze i Paryżu. W 1938 Reimann został zatrzymany przy przekraczaniu granicy czechosłowacko-polskiej i przekazany przez polskie władze gestapo. W maju 1940 skazano go na karę więzienia za „przygotowywanie zamachu stanu”. Początkowo odsiadywał karę w więzieniu w Hamm, następnie został przeniesiony do obozu w Sachsenhausen, by w końcu znaleźć się w obozie Falkensee, gdzie doczekał wyzwolenia.
W 1946 Reimann został pierwszym przewodniczącym okręgu KPD - Zagłębie Ruhry. Od 1948 r. należał z ramienia KPD do powołanej dwa lata wcześniej rady, będącej organem doradczym w brytyjskiej strefie okupacyjnej (Zonenbeirat). Następnie działał w radzie gospodarczej Bizonii (połączonych strefach okupacyjnych brytyjskiej i amerykańskiej). Od 1948 był przewodniczącym KPD na wszystkie trzy zachodnie strefy okupacyjne. Był posłem tej partii w Bundestagu za jego pierwszej kadencji (1949–53). Przyczynił się do stalinizacji partii oraz do nadania jej kierunku zgodnego z wytycznymi SED. Sprzeciwiał się powstaniu państwa zachodnioniemieckiego, jak również prowadzonej przez Adenauera polityce „Westbindung” (politycznemu, gospodarczemu i militarnemu związaniu się Niemiec z państwami Europy Zach. i USA).
W 1954 Reimann uciekł do Niemiec Wschodnich. Powodem jego ucieczki był wydany nakaz aresztowania go, którego jedną z przyczyn był udział polityka w uwięzieniu innego działacza komunistycznego – Kurta Müllera przez władze ZSRR (Reimann zwabił Müllera do Berlina Wsch., gdzie został on zatrzymany, poddany brutalnym przesłuchaniom i po trzech latach skazany na 25 lat pobytu w gułagu). W NRD Reimann został mianowany 1szym sekretarzem zdelegalizowanej w międzyczasie w Niemczech Zachodnich KPD.
Do Niemiec Zachodnich Reimann powrócił w 1968 r., gdy stawiane mu zarzuty uległy przedawnieniu. W 1971 przystąpił do nowej partii komunistycznej, będącej następczynią zdelegalizowanej KPD.
Reimann przeciwstawiał się rewizjonizmowi RFN w stosunku do utraconych „ziem wschodnich”, stwierdzając m. in. „Sam pochodzę z Elbląga w Prusach Zachodnich i od 1945 muszę tym wszystkim, którzy oburzają się na oderwanie terenów wschodnich, wciąż powtarzać: to oburzenie przychodzi za późno. Powinno było przyjść, zanim hitlerowski faszyzm odmówił ludom słowiańskim wszelkich praw życiowych i uczynił z tych ziem pole przemarszu, arenę wojny i spaloną ziemię (...) zanim deportował miliony obywateli Związku Radzieckiego, Polski i Czechosłowacji jako niewolników pracujących dla niemieckiego przemysłu zbrojeniowego i ¼ polskiej ludności zagłodził w gettach, poza nimi lub eksterminował w obozach koncentracyjnych”. Reimann odwiedził miasto swojego urodzenia i młodości po wojnie, a wizyty tej używał również jako argumentu dla poparcia swoich poglądów odnośnie „polityki wschodniej”, stwierdzając że z miasta tego pozostały jedynie dwa domy, a całą resztę wojna zrównała z ziemią i pytając retorycznie, do kogo więc należeć powinny nowo powstałe domy, stocznie, zakłady i zrekonstruowane zabytki przeszłości, jeżeli nie do ich twórców (choć stwierdzić należy, iż słowa Reimanna o dwóch domach, będących jedyną pozostałością niemieckiego dziedzictwa w Elblągu były jednak sporą przesadą).
Winą za wysiedlenia niemieckiej ludności, zwane w Niemczech do tej pory „wypędzeniami” („Vertreibung”) również obarczył Reimann hitlerowskie władze (gauleiterów)(Reimann wyemigrował do Zagłębia Ruhry sam, w ówczesnych Prusach Zachodnich do 1945 pozostała jego rodzina, w tym troje rodzeństwa)
Max Reimann zmarł 11 stycznia 1977 w Düsseldorfie.

Literatura
Gojny J., Max Reimann - ein Kommunist aus Elbing, [w:] "Westpreußen-Jahrbuch", Bd. 59, 2009
Lange, Erhard H. M., „Reimann, Max“, in: Neue Deutsche Biographie 21 (2003), S. 336-337 [Onlinefassung]; URL: http://www.deutsche-biographie.de/pnd118744097.html