Podwyżka cen artykułów mięsnych wprowadzona przez rząd 1 lipca 1980 r. w krótkim czasie stała się bezpośrednią przyczyną wybuchu strajków w całym kraju. W Elblągu pierwszymi zakładami strajkującymi w lecie 1980 r. były Przedsiębiorstwo Gospodarki Mieszkaniowej (29 lipca) oraz Miejskie Przedsiębiorstwo Oczyszczania (4–7 sierpnia). Płacowy charakter protestu oraz brak ponadzakładowego komitetu koordynującego sprawił, że strajki lipcowe nie przyniosły przełomowych efektów. Kolejny sygnał niezadowolenia społeczeństwa z polityki gospodarczej rządu przyszedł do Elbląga z Gdańska, gdzie 14 sierpnia wybuchł strajk w Stoczni im. Lenina. Mimo że w tym okresie nie można jeszcze mówić o solidarności strajkujących załóg, to z całą pewnością zdarzenia w Gdańsku wpłynęły na podjęcie strajku płacowego w Wojewódzkim Przedsiębiorstwie Wodno-Kanalizacyjnym w Elblągu (15 sierpnia). Za początek zorganizowanej akcji strajkowej w Elblągu należy jednak uznać dopiero 18 sierpnia 1980 r. W tym dniu około godziny 7.30 całkowicie stanęła większość kluczowych zakładów miasta, m.in. Wojewódzkie Przedsiębiorstwo Komunikacyjne (WPK), Miejskie Przedsiębiorstwo Oczyszczania (MPO), Państwowa Komunikacja Samochodowa (PKS) i Fabryka Domów (FD EKB). Hasła głoszone przez elbląskie zakłady wskazywały na „solidarnościowy” oraz „płacowy” charakter strajków.

Na samym początku warto zastanowić się nad wartością poznawczą, jaką prezentują teleksy wysyłane z Komitetu Wojewódzkiego PZPR w Elblągu do Komitetu Centralnego partii . Z całą pewnością są to źródła, które w suchy, szablonowy i systematyczny sposób (w najgorętszych dniach wysyłane były nawet co godzinę) dostarczają wielu bardzo szczegółowych informacji. Nie znaczy to jednak, że są one w pełni dokładne.