Elbląg odgrywał ważną rolę polityczną , gospodarczą oraz stanowił rozwijający się ośrodek kulturalny. Założenie gimnazjum zwiększyło zapotrzebowanie na książki oraz stwarzało konieczność drukowania utworów pisanych przez profesorów i uczniów. Powstała w 1535 r. średnia szkoła protestancka (przekształcona w 1598 r. w gimnazjum), w którego murach uczyli znakomici rektorzy i profesorowie ( Daniel Braun, Joachim Frisich, Jan Daniel Hoffmann, Izrael i Jan Hoppe, Jan Amos Komensky, Joachim Pastorius, Jerzy Daniel Seyler i wielu innych ), przyciągnęła do Elbląga pierwszego drukarza Wolfganga Dietmara.

Archiwum miasta Elbląga przechowywane od 1947 r. w Archiwum Państwowym w Gdańsku składa się z akt wytworzonych przez władze miasta: radę miejską i jej urzędy do 1772 r., magistrat miasta do 1945 r. oraz instytucje (szkoły, w tym Gimnazjum, kościoły, cechy, bractwa, archiwum, teatr) i stowarzyszenia działające na terenie miasta, a także gminy wiejskie (tzw. wsie elbląskie). Ponadto w jego skład wchodzą następujące kolekcje i zbiory: dokumenty (głównie wystawione przez władze miasta), rękopisy elbląskie (spuścizna rękopiśmienna gromadzona przez autorów rękopisów i kolekcjonerów oraz biblioteki kościelne i szkolne), zbiór kartograficzny.

Księgi adresowe należą do najciekawszych książek przechowywanych w Dziale Zbiorów Regionalnych i Miast Polskich im. S. Gierszewskiego Biblioteki Elbląskiej. Zwane są popularnie, w nawiązaniu do ich niemieckiego tytułu "adresbuchami". Biblioteka Elbląska posiada w swoich zbiorach 22 księgi adresowe z lat 1820-1930, niestety nie jest to komplet. Księgi adresowe ukazywały się nieregularnie, dlatego trudno jest stwierdzić braki. Wiemy, że zostały wydane "adresbuchy" za lata 1934 i 1943. Ponadto wiadomo o conajmniej jednej tego typu książce wydanej jeszcze w XVIII wieku. Dotychczas nie udało się trafić na ich ślad w polskich bibliotekach