Herb miasta Elbląga

Herb Elbląga w postaci zbliżonej do używanej obecnie, tzn. z dwoma krzyżami pojawia się po raz pierwszy na pieczęci z 1357 r. Dopiero jednak od 1377 r. wizerunek tych dwóch krzyży ujęty zostaje w tarczę, co pozwala uznać go za przedstawienie herbowe. Według prof. Beaty Możejko fakt umieszczenia tychże dwóch krzyży świadczy o zwycięstwie „wpływu Zakonu [Krzyżackiego] na kształt i przesłanie ideologiczne elbląskiej symboliki miejskiej”. Według niektórych dawniejszych autorów (C. Beckherrn) z kolei biały krzyż symbolizował prawdopodobnie przynależność do Hanzy, czego dowodem miałaby być obecność takiego samego krzyża w herbach niektórych innych miast przynależących do Związku (Vogesack, Zwolle). Element herbu, przypominający sieć, obecny w jego dolnym polu, wspominany jest  przez Friedricha Zamehl’a w wierszu pochodzącym z 1631 r. Przyjmuje się interpretować go jako nawiązanie do sieci rybackiej, która z kolei byłaby aluzją do związków miasta z morzem i rybołówstwem. Inna, dawniejsza interpretacja wskazywała na nawiązanie do kraty w Bramie Targowej – jednej z elbląskich bram miejskich i jedynej ocalałej. Z żadną z tych interpretacji nie zgadza się wspominany już Beckherrn, twierdząc iż jest to motyw zdobniczy bez żadnego znaczenia, obecny w herbach wielu miast. Warto wspomnieć, iż bardzo podobny wygląd miała elbląska chorągiew w bitwie pod Grunwaldem (biało-czerwona, na białym górnym polu czerwony krzyż, na czerwonym – biały). W „Herbarzu miast polskich” A. Plewako i Józefa Wanaga znajdujemy z kolei informację, iż obecne w herbie elbląskim dwa krzyże to krzyże maltańskie. Jeżeli chodzi o barwy herbu – czerwień i biel, założyć należy, iż Elbląg przejął je od Lubeki. Jak więc wynika z powyższego, w środowisku naukowym nie ma jedności w kwestii pochodzenia i symboliki herbu miasta.
Na najstarszej elbląskiej pieczęci z 1242 widnieje koga z masztem, na czubku którego powiewa zamiast żagla chorągiewka wiatrowa. Pod chorągiewką widnieje na wolnym polu krzyż. W łodzi widoczna jest postać sternika ze szpiczastym kapturem na głowie. Koga w różnych postaciach (m. in. ze zmieniającą się liczbą lin mocujących maszt oraz żeglarzy) pojawia się także na późniejszych pieczęciach, m. in. z 1350 i 1424 r.. Koga symbolizuje niewątpliwie związki miasta z handlem morskim oraz Hanzą (był to podstawowy typ używanych wówczas przez Hanzę statków, a wizerunki kogi widniały na pieczęciach takich hanzeatyckich miast jak Lubeka, Kilonia, Wismar i Gdańsk.) Prof. Możejko zwraca również uwagę na głębszą wymowę tego symbolu, mającą związek z chrześcijaństwem, a według której okręt to Kościół, zmierzający do portu, jakim jest wieczność. Statek jest również atrybutem wielu świętych, także tych związanych z Elblągiem, np. św. Mikołaja – patrona miast hanzeatyckich, żeglarzy i podróżujących morzem oraz św. Urszuli.
Przez pewien czas oba wizerunki (z kogą i z krzyżami) współistniały lub ich elementy przenikały się albo łączyły (widoczne jest to na pieczęci z 1424 r.), aż w końcu wizerunek z krzyżami zdominował wyobrażenie kogi. Ciekawym wizerunkiem jest widniejący na pieczęci używanej od. ok. 1454 r. w którym tarcza z dwoma krzyżami trzymana jest przez anioła. Podobne wyobrażenie widnieje na pieczęciach woskowych z 2 listów - z 1470 i 1488r. oraz najczęściej używanej pieczęci miasta  do 1772 r. 
Herbem elbląskiego Nowego Miasta była tarcza dzielona w słup na dwa pola, w lewym umieszczono w słup trzy róże, w prawym – krzyż.