Historia, artykuły, słownik historyczny

Kościół św. Anny (Ev. Pfarrkirche zu St. Annen)

  • warning: Parameter 1 to theme_field() expected to be a reference, value given in /home/elaiter/public_html/wortal_historyczny/includes/theme.inc on line 170.
  • warning: Parameter 1 to theme_field() expected to be a reference, value given in /home/elaiter/public_html/wortal_historyczny/includes/theme.inc on line 170.
  • warning: Parameter 1 to theme_field() expected to be a reference, value given in /home/elaiter/public_html/wortal_historyczny/includes/theme.inc on line 170.
  • warning: Parameter 1 to theme_field() expected to be a reference, value given in /home/elaiter/public_html/wortal_historyczny/includes/theme.inc on line 170.
  • warning: Parameter 1 to theme_field() expected to be a reference, value given in /home/elaiter/public_html/wortal_historyczny/includes/theme.inc on line 170.
  • warning: Parameter 1 to theme_field() expected to be a reference, value given in /home/elaiter/public_html/wortal_historyczny/includes/theme.inc on line 170.
  • warning: Parameter 1 to theme_field() expected to be a reference, value given in /home/elaiter/public_html/wortal_historyczny/includes/theme.inc on line 170.
  • warning: Parameter 1 to theme_field() expected to be a reference, value given in /home/elaiter/public_html/wortal_historyczny/includes/theme.inc on line 170.
  • warning: Parameter 1 to theme_field() expected to be a reference, value given in /home/elaiter/public_html/wortal_historyczny/includes/theme.inc on line 170.
  • : Function ereg() is deprecated in /home/elaiter/public_html/wortal_historyczny/modules/paging/paging.module on line 106.
Autor: Helena Dutkiewicz | Kategoria: Reformacja i kościoły elbląskie | Data utworzenia: 15.10.2010

O kościele św. Anny najwięcej informacji znaleziono w księdze rachunkowej, która spełniała rolę kroniki parafialnej. Prowadził ją prowizor kościoła Gottfreis Brauser, który urząd swój sprawował w latach 1778-1817. To właśnie on odnalazł dokumenty związane z budową kościoła. W 1610 r. zlecono majstrowi Wilhelmowi Pohlen’owi zbudowanie niewielkiego kościoła z dzwonnicą na dachu. Rada miasta na ten cel przyznała 26 000 cegieł. Budowę ukończono w 1621 r. Kościół długo czekał na własnego duszpasterza bo do 1625 r., gdzie funkcję tę objął Christoph Alt. Z rozebranego kościoła św. Jakuba przeniesiono do nowego kościółka chrzcielnicę, wykonaną z kamienia gotlandzkiego, która zresztą wcześniej stała w kościele św. Mikołaja. W jej czaszy umieszczono mosiężną misę z wygrawerowanymi literami. Kiedyś zapewne była ona własnością jednej z patrycjuszowskich rodzin elbląskich, z której chrzczono dzieci. Stała ona obok ołtarza, otoczona drewnianą kratą blisko konfesjonału. Ten protestancki kościół wyglądał bardzo skromnie i był podobny raczej do stajni, a wyróżniały go tylko dwie wieżyczki dzwonnicze. W 1763 r. dzięki burmistrzowi i zarazem zarządcy kościoła - Carla Christiana Langego zakupiono organy za 2200 florenów (talar=3 floreny). Zakup organów okazał się tak dużym wydatkiem iż musiano zorganizować zbiórkę pieniędzy wśród wiernych. Pobierano opłaty od pogrzebów oraz wyznaczano stawkę taryfową za granie na organach. W związku z uroczystością poświęcenia tego instrumentu wydrukowano okolicznościową kantatę. Zaletą parafii było posiadanie własnego cmentarza, który służył także innym parafiom luterańskim jak i mennonitom. Kościół bardzo ucierpiał w czasie wojen napoleońskich, ludność zubożała i mniej mogła ofiarować na utrzymanie parafii. W związku z wojną i epidemiami do utrzymania parafii przyczynił się cmentarz grzebalny. Opłaty pobierane za pochówek oraz place pod grobowce pozwoliły utrzymać kościół. Pod koniec wojny, w 1813 r. cmentarz zapełnił się setkami ciał poległych i zmarłych żołnierzy. Na terenie parafii św. Anny znajdował się szpital zakaźny, zwany „Pestbude”, który również funkcjonował dzięki elblążanom. W roku 1807 gazetka Kirchenzettel der Stadt Elbing zamieściła wzruszające podziękowanie dobroczyńcom wszystkich wyznań za pomoc w utrzymaniu tegoż szpitala. W 1821 r. obchodzono uroczyście 200- lecie istnienie kościoła. W dwa lata później wyremontowano wieżyczki, które uszkodziła wichura w 1818 r. Inne prace magistrat wyznaczył na następne lata. Kościół przetrwał działania wojenne z niewielkimi uszkodzeniami. Został wysadzony i rozebrany na początku lat 60-tych. Możliwe, że jedną z przyczyn wysadzenia wieży kościelnej była legenda mówiąca, że krzyż kościoła św. Anny jest wykonany z platyny. Krzyż okazał się żeliwny, a z kościoła nic nie pozostało. Dzwony zostały przeniesione do kościoła św. Mikołaja. Kościół Świętej Anny, taki jaki znamy z pocztówek z lat międzywojennych, został wybudowany w roku 1900 w miejscu dawnego kościoła pod tym samym wezwaniem. Obecnie jedyną jego pozostałością jest dawna kaplica cmentarna. Patrząc na nią można sobie wyobrazić jak wyglądały ściany tej świątyni, wybudowane z cegły kadyńskiej. Kościół otoczony był cmentarzami. Praktycznie cały obszar obecnego parku między ulicami Bema, Traugutta i rzeką Kumielą był terenem kilku cmentarzy.

Źródło
:

1. Józefczyk Mieczysław, Elbląg : 1772-1850 : kościoły chrześcijańskie na przełomie dwu epok, Pelplin 2000, s. 212-214