Jubileusz 600lecia istnienia miasta Elbląga (1837 r.)

W 1837 r. miasto obchodziło jubileusz 600lecia istnienia. Już 22 lutego 1837 r. w władze miasta skierowały do mieszkańców subskrypcję-zaproszenie do obchodów święta. Ogłoszono zbiórkę pieniężną na wystawienie pomnika na placu Fryderyka Wilhelma (od 1816 r., wcześniej Nowy Rynek), obecnie Plac Słowiański) i dokończenie brukowania placu. Każdy wspomagający to przedsięwzięcie miał otrzymać egzemplarz broszury napisanej przez rajcę Ferdynanda Neumanna (1791-1869), która dotyczyła najważniejszych wydarzeń w dziejach Elbląga. Dodajmy, że do wystawienia pomnika ostatecznie nie doszło. Posadzono natomiast 50-letni dąb.
Program obchodów został przedstawiony przez magistrat i radnych w specjalnym druku kierowanym do mieszkańców. Ze względu na złą sytuację finansową miasta wydatki na obchody ograniczono do niezbędnego minimum, co w opinii władz zostanie ze zrozumieniem przyjęte przez elblążan (np. zamierzano zrezygnować z iluminacji). Obchody zaplanowano na dwa dni (2-3 sierpnia): pierwszym dniu uroczyste spotkanie w gmachu Gimnazjum, dzień później zaś uroczyste nabożeństwo w kościele parafialnym gminy ewangelickiej (kościele podominikańskim) o godzinie 9 (zaśpiewano wówczas kantatę na urodziny króla Fryderyka Wilhelma III i z okazji jubileuszu 600-lecia istnienia miasta, którą wydano jako osobny druk), spotkanie na placu Fryderyka Wilhelma (nowy rynek, obecnie Plac Słowiański) władz miasta z ludnością od godz. 11. Ubodzy mieszkańcy zostali zaproszeni na poczęstunek, którego koszt pokryło niewymienione z nazwiska małżeństwo, wcześniej mieszkające w Elblągu. Wybito również pamiątkowy medal, którego pierwszy egzemplarz zamierzano przekazać królowi Prus. Uroczystość miało uświetnić przybycie do Elbląga znanych osobistości.
Dzięki kolejnemu drukowi, ze wstępem dyrektora J. G. Munda, znamy program spotkania, które odbyło się w gmachu Gimnazjum 2 sierpnia 1837 r. Mund omówił dzieje miasta, krótko charakteryzując każde stulecie. Za najbardziej pomyślne uznał dwa pierwsze stulecia panowania zakonu krzyżackiego oraz stulecie ostatnie, które scharakteryzował m.in. jako powrót pod zwierzchnictwo starej władzy. Program uroczystości miał charakter słowno –muzyczny. Wygłoszono dwa wykłady (przegląd najważniejszych wydarzeń z historii miasta A. W. Rindfleisch; życie domowe dawniej i dzisiaj J. Gotthilf; zalety położenia miasta Elbląga i okolic C. Abramowski- landrat powiatu elbląskiego), deklamowano poezje (wiersz J. C. Sahmea, wyższego nauczyciela w Gimnazjum i wyższej szkole dla dziewcząt został wydany drukiem), śpiewano kantaty (zostały one wydane oddzielnie). Były także dwie dyskusje panelowe.
Jubileusz Elbląga znalazł odzwierciedlenia także w prasie. W wydaniu Elbinger Anzeigen z 29 lipca zamieszczono komunikat Komisji ds. Jubileuszu. Zapowiadała ona główne uroczystości na 3 sierpnia i apelowała o proste oświetlenie domów wieczorem. W wydaniu gazety z 2 sierpnia opublikowano okolicznościowy wiersz. Święto zostało podsumowane w wydaniu z 5 sierpnia. Krótko przedstawiono uroczyste spotkanie w Gimnazjum. Po południu i wieczorem przy pięknej pogodzie zbierali się w miejscu odpoczynku mieszkańcy Elbląga, słuchając muzyki i odpoczywając. Następnego dnia rano domy ozdobione były już wieńcami, a przedproża i ulice kwiatami. O 6.00 wciągnięto flagi na wieże Bramy Targowej i ratusza, oddano salwy honorowe, zaczęły bić dzwony, a na koniec rozbrzmiała muzyka. Niestety, w uroczystościach nie wzięli udziału nadprezydent prowincji Prusy Theodor von Schön i prezydent rejencji gdańskiej Rother. Obecni byli natomiast nadradca rejencji Heyne i nadradca konsystorialny Bressler. O 9.00 rozpoczęło się z udziałem gości i władz miejskich nabożeństwo w kościele pw. NPM kazanie wygłosił superintendent Rittersdorf. Uroczyste nabożeństwo odbyło się także w katolickim kościele pw. św. Mikołaja. Nadepnie odbyło się uroczyste spotkanie w ratuszu, mieszkańcy zaś, także uczniowie, zebrali się na placu Fryderyka Wilhelma (Plac Słowiański). Wkrótce zjawili się tu także goście i władze miasta. Wspólnie wzniesiono okrzyk: niech żyje król. Odśpiewano pieśń ludową: Heil dir im Siegerkranz. Przemawiali: kaznodzieja Fryderyk Wilhelm Eggert (1793-1861) i nadradca Bressler. Zgromadzeni byli bardzo wzruszeni. Przygotowano także poczęstunek dla tysiąca biednych osób. O 14.00 miał miejsce uroczysty obiad. Wznoszono toasty. Popołudniu i wieczorem na ulicach i w publicznych ogrodach świętowali mieszkańcy. Sprawozdawca podkreślił, że uroczystości przebiegły bez żadnych incydentów.