Prasa elbląska (1918-1945)

Prasa w Elblągu ma bogatą historię - a jej dzieje z wcześniejszego okresu doczekały się już w polskiej historiografii częściowego opracowania (H. Rietz, Z dziejów prasy elbląskiej u schyłku XVIII w.) Brakowało opracowań dotyczących lat 1918-1945. Artykuł Marka Andrzejewskiego – „Zarys dziejów prasy elbląskiej w latach 1918-1945” jest pierwszą próbą zebrania wiadomości o elbląskiej prasie za dane lata. Na początku XX wieku Elbląg był w prowincji Prus Zachodnich drugim po Gdańsku ośrodkiem prasowym , a czasopismo „Elbinger Zeitung” liczyło już 24 000 egzemplarzy nakładu. Drugim liczącym się pismem był „Elbinger Neueste Nachrichten” -11 000 egzemplarzy ( w 1915 r. zaprzestano wydawania). „Elbinger Zeitung" była gazetą przeznaczoną dla szerokiego kręgu odbiorców i do tego była niezależna i neutralna, redagowana poprawnie, niemniej nie mogła konkurować z pismami o ogólnoniemieckim zasięgu. Na początku lat dwudziestych największa elbląska gazeta miała przeważnie 8 stron objętości, natomiast w dni świąteczne 12 stron. W późniejszym okresie numery składały się z 10-12 stron, a wydanie niedzielne liczyło 14 stron. Układ pisma był typowy dla ówczesnych gazet niemieckich. Na pierwszej stronie czytelnik znajdował artykuł redakcyjny oraz wiadomości polityczne, na informacje lokalne redakcja przeznaczała trzecią i czwartą stronę. W gazecie drukowano systematycznie powieść w odcinkach, zamieszczano aktualne notowania z giełdy berlińskiej, pisano obszernie o wydarzeniach kulturalnych w mieście. Przeglądając roczniki można też napotkać sprawozdania sądowe, wiadomości sportowe oraz programy radiowe. Szata graficzna dość schematyczna – nie wyróżniająca się od innych prowincjonalnych gazet. Dopiero w latach trzydziestych zaczęto umieszczać ilustracje i wygląd ulegał zmianom. Niedzielne dodatki miały charakter rozrywkowy – szczególnie adresowane były do kobiet. Największe znaczenie po „Elbinger Zeitung” miał ukazujący się w latach 1924-1933 dziennik „Elbinger Tageblatt”. Pismo to przypuszczalnie wydawano w nakładzie około 12 000 egzemplarzy. W pierwszych latach istnienia miał 6 stron, później jego objętość wzrosła do 8 stron. Wydania niedzielne wzbogacano 2-stronicowym dodatkiem. Od 1926 r. ukazywał się co miesiąc dodatek „Elbinger Heimatblatt”, który zawierał powieści, wiersze i inne materiały dotyczące Elbląga i jego okolic. W 1930 r. zaczęło się ukazywać „Preussische Zeitung”, a od 1 listopada 1933 r. „Westpreussische Zeitung”. W 1939 roku nakład dziennika wyniósł prawie 24 000 egzemplarzy. W ostatnim okresie istnienia pisma mutacje gazety były rozprowadzane wśród mieszkańców powiatu malborskiego i pasłęckiego. Trudności wojenne i restrykcje w dostawach papieru dały się również odczuć na elbląskim rynku prasowym. Od 1 kwietnia 1943 r. zamiast „Elbinger Zeitung” oraz „Westpreussische Zeitung” zaczęło ukazywać się już tylko jedno pismo o nazwie „Neue Elbinger Zeitung”. Fuzja ta była jednym z kolejnych dowodów załamywania się hitlerowskiego systemu prasowego. Przypuszczalnie zaprzestano wydawać „Neue Elbinger Zeitung” w pierwszych dniach lutego 1945 roku.
źródło :
Rocznik Elbląski 1985, T.X, s. 97-106 Marek Andrzejewski, "Zarys prasy elbląskiej w latach 1918-1945"